Mô sẹo thường được sử dụng trong nhân giống thực vật bằng phương pháp nuôi cấy mô. Mô sẹo không nên nhầm lẫn với sẹo trên da người, là kết quả của quá trình phục hồi vết thương.
Dưới đây là đáp án trong câu hỏi trắc nghiệm mà cô vừa mới dạy tới. Các em hãy xem kỹ đáp án không nên chọn theo A, B, C, D nhé, vì cô xáo đề.
Mô sẹo là mô:
A. Gồm nhiều tế bào đã biệt hóa và có khả năng sinh trưởng mạnh.
B. Gồm nhiều tế bào chưa biệt hóa và có khả năng sinh trưởng mạnh.
C. Gồm nhiều tế bào chưa biệt hóa và có kiểu gen tốt.
D. Gồm nhiều tế bào đã biệt hóa và có kiểu gen tốt.
Đáp án đúng: B
Mô sẹo là mô gồm nhiều tế bào chưa biệt hóa và có khả năng sinh trưởng mạnh.
Giải thích đáp án
Mô sẹo là một loại mô không biệt hóa. Mô không biệt hóa là mô không có chức năng cụ thể nào và không có hình dạng đặc trưng nào. Các tế bào trong mô này có khả năng phân chia và biến đổi thành các loại mô khác khi cần thiết.
Mô sẹo có thể được coi là một loại mô phân sinh.
Mô phân sinh là mô có khả năng phân chia liên tục để tạo ra các tế bào mới. Mô sẹo cũng có tính chất này khi được nuôi cấy trong điều kiện thích hợp.
Tuy nhiên, mô sẹo không giống như các loại mô phân sinh khác ở chỗ nó không có hình dạng và chức năng cụ thể trong cây. Mô sẹo chỉ là một khối các tế bào không biệt hóa được tạo ra từ các tế bào bị tổn thương hoặc cắt đứt.
Tại sao thực vật lại có mô sẹo?
Mô sẹo là một loại mô thực vật được tạo ra trong quá trình nuôi cấy mô thực vật. Mô sẹo bao gồm các tế bào không có tính tổ chức và biệt hóa cao, nhưng có khả năng tái sinh thành các cơ quan mới như chồi hoặc rễ. Mô sẹo có thể hình thành từ các phần của thực vật như lá, gân lá, chồi hay phần chồi thân cây.
Tại sao thực vật lại có mô sẹo? Đây là một câu hỏi không có câu trả lời đơn giản và phổ quát cho tất cả các loài thực vật. Có nhiều yếu tố ảnh hưởng đến sự hình thành và phát triển của mô sẹo trong nuôi cấy mô thực vật. Một số yếu tố quan trọng là:
Nguồn gốc của mẫu vật: Các loại tế bào khác nhau có khả năng tái sinh khác nhau. Ví dụ, các tế bào tiền tầng sinh gỗ (gân lá) hiếm khi phát triển phôi soma; ở nhiều loài thực vật, các tế bào toàn năng có nguồn gốc từ các tế bào tiền tầng sinh gỗ. Tế bào thịt lá của cỏ linh lăng biệt hóa ngược (hoặc phản phân hóa) để hình thành phôi soma.
Nồng độ và kết hợp của các chất điều chỉnh sinh trưởng: Các chất điều chỉnh sinh trưởng là những hoóc-môn có vai trò quan trọng trong việc kích hoạt hay ức chế sự biệt hóa và tái sinh của các tế bào. Các chất điều chỉnh sinh trưởng thường được sử dụng trong nuôi cấy mô thực vật là auxin, cytokinin, gibberellin và ethylene. Tùy thuộc vào loài thực vật và nguồn gốc của mẫu vật, nồng độ và tỷ lệ của các chất điều chỉnh sinh trưởng này sẽ ảnh hưởng đến việc hình thành và phát triển của mô sẹo.
Điều kiện nuôi cấy: Ngoài ra, còn có nhiều yếu tố khác liên quan đến điều kiện nuôi cấy như nhiệt độ, ánh sáng, pH, loại gelatin (agar) hay dung dịch dinh dưỡng… Cũng ảnh hưởng đến việc kích hoạt hay ức chế việc biểu hiện gen liên quan đến việc tái sinh của các tế bào.
Do đó, để hiểu rõ hơn về lý do tại sao thực vật lại có mô sẹo trong nuôi cấy mô thực vật, ta cần nghiên cứu kỹ lưỡng từng loài thực vật riêng biệt và xem xét các yếu tố đã kể trên.
Một số câu hỏi liên quan
Cơ chế hình thành mô sẹo?
Cơ chế hình thành mô sẹo ở thực vật là quá trình các tế bào không biệt hóa hoặc ít biệt hóa được kích thích phân chia nhanh chóng để bù đắp cho các vùng mô bị tổn thương. Các tế bào này có khả năng tái tạo lại các cơ quan thực vật như chồi hoặc rễ. Các yếu tố kích thích có thể là cắt xén, nhiễm trùng, hoá chất hoặc áp lực. Mô sẹo ở thực vật khác với mô sẹo ở động vật là không có sự liên kết chéo của collagen.
Một số ví dụ về các loài thực vật có thể nuôi cấy mô sẹo?
Có rất nhiều loài thực vật có thể nuôi cấy mô sẹo, đặc biệt là các loài không có khả năng nhân giống thông qua nuôi cấy đỉnh sinh trưởng. Một số ví dụ về các loài thực vật có thể nuôi cấy mô sẹo là: lan, hoa hồng, hoa sen, chuối, dứa, cam quýt và các loại cây lương thực.
