Vào tháng 6 năm 1941, chủ nghĩa phát xít Đức quyết định tiến hành một cuộc tấn công lớn vào Liên Xô (Soviet) trong chiến dịch mang tên Chiến dịch Barbarossa.
Mục tiêu của Đức là hủy diệt Hồng quân, chiếm đoạt các vùng đất phong phú và biến Liên Xô thành “không gian sống ở phương Đông” cho người Đức. Đức cũng muốn tiêu diệt chủ nghĩa cộng sản và loại bỏ sự cạnh tranh của Liên Xô trong cuộc chiến tranh thế giới.
Tháng 6 – 1941, phát xít Đức quyết định tấn công liên xô vì?
A. Quân Đức đã thống trị phần lớn châu Âu, có đủ điều kiện tấn công Liên Xô.
B. Các nước Anh, Pháp và hầu hết châu Âu đã đầu hàng
C. Thực hiện cam kết với Anh, Pháp về việc tiêu diệt chủ nghĩa cộng sản.
D. Hiệp ước Xô – Đức không xâm lược lẫn nhau hết hiệu lực.
Đáp án đúng: A
Tháng 6 – 1941, phát xít Đức quyết định tấn công liên xô vì Quân Đức đã thống trị phần lớn châu Âu, có đủ điều kiện tấn công Liên Xô. Tên chiến dịch này là Barbarossa.
Tuy nhiên, kế hoạch của Đức đã thất bại trước sự anh dũng và kiên cường của quân và dân Liên Xô, cũng như những khó khăn về địa hình, khí hậu và cung ứng. Cuộc chiến tranh Vệ quốc vĩ đại của nhân dân Liên Xô đã góp phần quyết định vào chiến thắng chung của nhân loại trước phát xít.
Chiến dịch Barbarossa
Chiến dịch Barbarossa là một trong những chiến dịch quân sự lớn nhất và quan trọng nhất trong Chiến tranh thế giới thứ hai. Bắt đầu vào ngày 22 tháng 6 năm 1941, khi Quân đội Đức Quốc xã và các đồng minh của họ tấn công Liên Xô trên một mặt trận rộng hơn 3.000 km, từ Biển Baltic đến Biển Đen.
Mục tiêu của Đức là phá hủy Hồng quân Liên Xô, chiếm đóng các vùng lãnh thổ giàu tài nguyên của Liên Xô và thiết lập một chế độ mới dựa trên chủ nghĩa dân tộc xã hội và chủ nghĩa thượng đẳng chủng tộc.
Chiến dịch Barbarossa được đặt tên theo tên của Hoàng đế Frederich Barbarossa của Đức, người được coi là người tiên phong trong việc thống nhất Đức và mở rộng ảnh hưởng của nước này sang Đông Âu.
Chiến dịch Barbarossa được tiến hành như thế nào?
Chiến dịch Barbarossa được chia thành ba hướng tấn công chính: Bắc, Trung và Nam. Hướng Bắc nhằm vào Leningrad (nay là St. Petersburg), hướng Trung nhằm vào Moscow và hướng Nam nhằm vào Kiev và vùng Donbass.
Đức Quốc xã đã huy động khoảng 3,2 triệu binh sĩ, 3.350 xe tăng, 2.500 máy bay và 7.184 pháo để thực hiện chiến dịch này . Họ cũng có sự hỗ trợ của các nước đồng minh như România, Phần Lan, Ý, Hungary và Slovakia.
Liên Xô bị bất ngờ trước cuộc tấn công của Đức Quốc xã và không kịp chuẩn bị phòng thủ. Họ chỉ có khoảng 3,4 triệu binh sĩ, 13.981 xe tăng, 9.397 máy bay và 52.666 pháo để đối phó với kẻ thù. Nhiều đơn vị của Hồng quân bị bao vây, phá hủy hoặc bị bắt làm tù binh trong những tuần đầu tiên của chiến dịch. Đức Quốc xã đã tiến sâu vào lãnh thổ Liên Xô và chiếm được nhiều thành phố và vùng lãnh thổ quan trọng.
Tuy nhiên, chiến dịch Barbarossa không đạt được mục tiêu cuối cùng là đánh bại Liên Xô trong một cuộc chiến tranh chớp nhoáng. Liên Xô đã chống trả quyết liệt và triển khai thêm nhiều binh sĩ, xe tăng và máy bay từ các khu vực xa xôi. Họ cũng được hưởng lợi từ khí hậu khắc nghiệt của mùa đông Nga, khiến cho quân Đức gặp khó khăn trong việc cung cấp và di chuyển. Cuối năm 1941, quân Đức đã bị dừng lại trước cửa ngõ Moscow và Leningrad và phải rút lui một số vị trí.
Chiến dịch Barbarossa đã gây ra những tổn thất khổng lồ cho cả hai bên. Theo ước tính, quân Đức đã mất khoảng 743.112 binh sĩ thiệt mạng hoặc mất tích, 500.000 binh sĩ bị thương và 2.093 máy bay bị bắn rơi trong giai đoạn từ tháng 6/1941 đến tháng 2/1942.
Quân Liên Xô cũng phải chịu những mất mát nặng nề, với khoảng 1.614.244 binh sĩ chết và mất tích, 1.310.897 binh sĩ bị thương và 10.600 máy bay bị bắn rơi . Ngoài ra, hàng triệu dân thường Liên Xô cũng bị giết hại hoặc bị đày đọa trong chiến dịch này.
Tại sao chiến dịch Barbarossa thất bại?
Sự chiến đấu anh dũng của quân Liên Xô
Chiến dịch Barbarossa đã thất bại vì nhiều nguyên nhân. Một trong những nguyên nhân chính là sự kháng cự quyết liệt của quân và dân Liên Xô, dưới sự lãnh đạo của Joseph Stalin và các chỉ huy quân sự như Georgiy Zhukov, Aleksandr Vasilyevskiy, Semeon Timoshenko và Mikhail Kirponos.
Quân và dân Liên Xô đã chiến đấu đến người cuối cùng để bảo vệ tổ quốc, không ngần ngại hy sinh và tự vẫn để không rơi vào tay kẻ thù. Họ đã phá hủy các cầu, đường sắt, nhà máy và kho lương thực để không để lại cho quân Đức. Họ cũng đã tận dụng lợi thế địa hình và khí hậu để gây khó khăn cho quân Đức.
Sai làm của Hitler
Một nguyên nhân khác là sự sai lầm chiến lược của Hitler và chỉ huy quân sự Đức. Hitler đã can thiệp vào các kế hoạch chiến thuật của các tướng Đức, khiến cho chiến dịch mất đi sự liên kết và tập trung. Hitler cũng đã thay đổi mục tiêu của chiến dịch nhiều lần, khiến cho quân Đức phải chia rẽ lực lượng và di chuyển qua lại giữa các mặt trận.
Hitler cũng đã coi thường khả năng của quân Liên Xô và không chuẩn bị kỹ cho mùa đông khắc nghiệt của Nga. Quân Đức đã phải đối mặt với thiếu hụt vũ khí, nhiên liệu, quần áo ấm và thuốc men khi mùa đông đến.
Như vậy, có thể nói rằng chiến dịch Barbarossa thất bại do sự kết hợp của nhiều yếu tố, trong đó có sự kiên cường của quân và dân Liên Xô, sự sai lầm của Hitler và chỉ huy quân sự Đức, và sự khắc nghiệt của khí hậu Nga.
Tác động của quyết định tấn công Liên Xô đến cuộc chiến thế giới lần thứ hai như thế nào?
Kế hoạch Barbarossa đã gây ra những tác động sâu sắc đến cuộc chiến thế giới lần thứ hai, cả về quân sự, chính trị và nhân văn.
Về quân sự
Kế hoạch Barbarossa đã mở ra một mặt trận rộng lớn ở phía Đông châu Âu, khiến cho Đức phải chia lực đánh trên nhiều hướng và gặp phải sự kháng cự quyết liệt của Hồng quân. Kế hoạch Barbarossa đã khiến cho Đức bị mất đi sự ủng hộ của nhiều quốc gia trung lập hoặc thân Đức, như Thụy Điển, Thổ Nhĩ Kỳ hay Nhật Bản.
Kế hoạch Barbarossa cũng đã tạo điều kiện cho các nước Đồng minh như Anh, Mỹ hay Pháp có thể tăng cường viện trợ cho Liên Xô và mở rộng chiến dịch quân sự ở Bắc Phi, Trung Đông và châu Á.
Về chính trị
Cuộc tấn công Liên Xô của Đức tháng 6 năm 1941 đã làm thay đổi cục diện của cuộc chiến tranh thế giới lần thứ hai, khi biến Liên Xô từ một nước ký hiệp ước không tấn công với Đức thành một nước Đồng minh chống lại phe Trục.
Kế hoạch Barbarossa cũng đã làm dấy lên tinh thần yêu nước và đoàn kết của nhân dân Liên Xô, khi họ phải đối mặt với sự tàn bạo và áp bức của quân xâm lược Đức. Kế hoạch Barbarossa cũng đã tạo ra những diễn biến chính trị quan trọng trong các nước bị chiếm đóng bởi Đức hay các nước phụ thuộc vào Đức, khi có nhiều phong trào kháng chiến và cách mạng nổi lên để giải phóng dân tộc.
Về nhân văn
Kế hoạch Barbarossa đã gây ra những thiệt hại khổng lồ cho con người và tài nguyên của Liên Xô cũng như của châu Âu. Theo ước tính, khoảng 27 triệu người Liên Xô đã thiệt mạng trong cuộc chiến tranh này, trong đó có khoảng 10 triệu binh lính và 17 triệu dân thường.
Ngoài ra, hàng triệu người khác bị thương, bị bắt làm tù binh hay bị di tản. Nhiều thành phố, làng mạc, công trình văn hóa và kinh tế của Liên Xô bị phá hủy hoặc bị chiếm đóng bởi quân Đức và đồng minh.
Kế hoạch Barbarossa cũng đã gây ra sự chia rẽ và căng thẳng giữa các quốc gia châu Âu, khiến cho nhiều nước phải lựa chọn giữa việc ủng hộ hoặc chống lại Đức Quốc xã.
Cuộc chiến tranh này cũng đã tạo ra những vết thương sâu sắc trong tâm lý và lịch sử của các dân tộc châu Âu, đặc biệt là của người Nga và người Do Thái, những người phải chịu đựng những tội ác khủng khiếp của chế độ phát xít.
